بررسی ویژگی های بصری روزنامه های چاپ سنگی و چاپ سربی در دوره ی قاجار

موضوع تحقیق در این پژوهش بررسی ویژگی های بصری روزنامه های قاجار در دوره ی چاپ سنگی و سربی بوده است. در بخش مطالعات نظری نگاهی به تاریخ چاپ در ایران و جهان ، آشنایی با زمینه های تاریخی روزنامه در ایران و جهان و نگاهی به ویژگی های روزنامه های نخست در ایران با هدف پاسخگویی به پرسش های بنیادین موضوع از جمله دلایل تاریخی، اقتصادی و صنعتی و ارتباط آن با هنر گرافیک به ویژه گرافیک مطبوعاتی در دوره ی قاجار صورت گرفته است. در بخش تحقیق میدانی به بررسی ویژگی های بصری روزنامه های قاجار و تطبیق این ویژگی ها در دو دوره ی چاپ سنگی و سربی پرداخته شده است تا از این طریق بتوان به تأثیرگذاری نوع چاپ در گرافیک این آثار پی برد. در این راستا تعداد 60 عنوان از روزنامه های عصر قاجار، شامل 30 عنوان سنگی و 30 عنوان سربی مورد بررسی قرار گرفت. روش آزمایش به صورت طرح پرسش نامه به روش تحلیل محتوا که شامل بررسی های مختلف از زوایای: چگونگی محتوا، ساختار، تصویر، نوشتار، جدول، خط کشی، راستا و بافت بوده است. استنتاج داده های پرسش نامه از طریق ماتریس بوده است. در آخر این نتیجه حاصل شد که نوع چاپ تاثیرگذار در گرافیک روزنامه ها بوده است. جایگزین شدن دستگاه چاپ سربی به جای امکانات چاپ سنگی باعث شده تا کمتر شاهد حضور عناصر زیبایی و تزئینی، طراحی حروف خلاقانه در تیتر، متن و سرلوحه، استفاده از نوشته در جهات مختلف و کاربرد تصویر باشیم. ولی در عین حال با لی آت مستحکم تر، قانونمندتر و فضای تنفس بهتر نسبت به نمونه های سنگی مواجه هستیم. برای پژوهش نظری در بخش مطبوعات ایران از تحقیقات جناب آقای فرید قاسمی به دلیل جامع بودن و مرتبط بودن با موضوع استفاده شد که در شکل گیری پژوهش نظری سهم چشم گیری داشت.